Табиғи-ғылыми негіздеме “Республикалық маңызы бар Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік қорық аймағының ЕҚТА шекараларын кеңейту”
Республикалық маңызы бар Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік қорық аймағы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 15 наурыздағы № 229 «Республикалық маңызы бар Оңтүстiк Қазақстан мемлекеттік қорық аймағын ұйымдастыру туралы» қаулысымен ұйымдастырылды.
Қорық аймағы Қазақстанның оңтүстігінің 4 аймағында орналасқан: Жамбыл облысының Сарысу ауданы; Қызылорда облысының Шиелі және Жаңақорған, Сырдария, Қармақшы, Жалағаш аудандары; Оңтүстік Қазақстан облысының Созақ, Отырар және Арыс аудандары; Қарағанды облысының Ұлытау ауданы.
Аумақтың ауданы – 6 519 048 гектар, оның ішінде: Қызылорда облысында – 1855302 гектар, Оңтүстік Қазақстан облысында – 3555032 гектар, Жамбыл облысында – 492 871 гектар, Қарағанды облысында – 617841 гектар.
Қорғалған түрлердің құрамы: өсімдіктер әлемі – 23 түр; жануарлар әлемі – 435 түрі, оның ішінде сүтқоректілер – 52, құстар – 307, балықтар – 41, қосмекенділер – 4, бауырымен жорғалаушылар – 31 түр.
«Охотзоопром» БҚ 2004-2016 жылдар кезеңінде қорықтық аймақтың сыртқы және ішкі шекараларын оңтайландыруға, сондай-ақ инфрақұрылымның кейбірін қайта құрылымдауына түрткі болатын белгілі бір тәжірибе жинақтады, бұл ОҚ МҚА-ін кеңейтуге түркі болды: негізгі қорғалатын түрлердің неғұрлым тығыз саны бар учаскелерді сақтай отырып, қорықтың функционалдық аймақтарынан жер қойнауын пайдалану учаскелерін алып тастау; жер қойнауын пайдалану учаскелерін қорықтың функционалдық аймақтарынан алып тастау, онда негізгі қорғалатын түрлердің неғұрлым тығыз саны бар учаскелерді сақтай отырып, қорық аймағына күзетілетін түрлердің субпопуляцияларының өсуі мен сақталуына қатысты неғұрлым перспективалы аумақтарды тарту, кезең-кезеңмен жүргізілген сан есебі барысында анықталған популяциялар жай-күйінің өзгеру серпінін ескеріп отыру; жер қойнауын пайдалануынан алынып тасталған учаскелерін өтемақыға аумақты кеңейту; жерді шаруашылық пайдалану инстенсивтілігінің және негізгі қорғалатын түрлерге стресстік әсердің өзгеруімен және өсуімен негізделген қорық аймағы мен функционалдық аймақтар учаскелерінің шекараларын түзету; өткен кезеңде инкубацияланған дуадақ шығару учаскелері бойынша БҚ»Охотзоопром» ниет еткендер, сондай-ақ инкубатордың нақты салынған жерінің өзгеруі.
Осылайша, қорық аймағына мынадай негізгі міндеттер жүктеледі:
- барлық экожүйені, эталондық және бірегей табиғи кешендерді, объектілерді, тарих және мәдениет ескерткіштерін сақтау;
- бұзылған табиғи кешендер мен объектілерді қалпына келтіру;рекреациялық пайдалану жағдайында және әртүрлі экономикалық қызмет жағдайларында табиғи кешендерді сақтаудың ғылыми әдістерін әзірлеу және енгізу;
- рекреациялық пайдалану және шаруашылық қызметтің түрлі дәрежесі жағдайында табиғи кешендерді сақтаудың ғылыми әдістерін әзірлеу және енгізу;
- табиғи жағдайларда реттелетін туризм мен демалыс үшін жағдай жасау;
- осы мақсаттар үшін белгіленген учаскелерде шектеулі шаруашылық қызметтін ұйымдастыру;
ғылыми зерттеулер жүргізу және экологиялық мониторинг жүргізу.